bölgemizi tanıyalım

1.    AKDENİZ BÖLGESİ

Ülkemizin güneyinde yer alan bir bölgedir. Adana ve Antalya bölümü olarak ikiye ayrılır.
DAĞLARI: Beydağı, Elmalı, Sultan, Çiçekbaba dağları, Batı Toroslar, Tahtalı, Boklar, Aladağ, Binboğa Dağları Orta Toroslar  içinde kıyıya paralel olarak uzanır. Bunun doğurduğu sonuçlar şunlardır:
1. Denizin etkisi iç kesime sokulamaz.
2. Kıyı ile iç kesim arasında ulaşım zordur. Dolayısı ile ulaşımda geçitler önemlidir. Gülek, Belen, Sertavul ve Çubuk geçitleri kıyıyı iç kesimlere bağlar.
3. Boyuna kıyı tipi görülür. (Finike, Kaş arasında Dalmaçya kıyı tipi görülür)
4. Kıta sahanlığı dar, falez oluşumu fazladır.
5. Girinti-çıkıntı azdır. Antalya ve İskenderun Körfezi ile Taşeli ve Teke yarımadaları önemli girinti ve çıkıntılarıdır. Taşeli ve Teke Yarımadaları aynı zamanda plato görünümündedir.
OVALARI: Tektonik oluşumlu Amik, Islahiye, Maraş, Burdur ve Isparta ile karstik oluşumlu Elmalı, Tefenli, Bozova, Korkuteli, Ketsel, Avlan Ovaları, bölgen,in önemli düzlükleridir.
Çukurova ve Silifke Ovası delta ovası grubuna girer. Türkiye’de karstik şekiller ençok bu bölgededir.
AKARSULARI: Seyhan, Ceyhan, Asi, Göksu, Manavgat Çayı, Köprü Çay, Dalaman Çayı ve Aksu’dur.
GÖLLERİ: Kovada, Eğirdir, Beyşehir, Suğla, Salda, Söğüt, Burdur ve Acıgöl’dür.
İKLİMİ: Bölgenin kıyı kesiminde yazları sıcak ve kurak olan kışların ılık ve yağışlı geçtiği Akdeniz İklim koşulları geçerlidir. İç kesimlerde karasal iklim görülür.
BİTKİ ÖRTÜSÜ: Kıyı kesiminde maki, iç kesimlerde bozkırdır,
NÜFUS VE YERLEŞME: Çukurova, Antalya yöresi, Mersin ve İskenderun çevresinde nüfus yoğundur.
Teke, Taşeli yarımadası ile Göller Yöresi ve Toroslarda nüfus azdır.
TARIM VE HAYVANCILIK: Akdeniz Bölgesinin kıyısında turunçgil, pamuk, muz, soya fasulyesi, susam, mısır ve yerfıstığı yetiştirilir.
İç kesimlerde şeker pancarı, tahıllar, haşhaş ve gül yetiştirilir. Dağlık kesimlerde hayvancılık faaliyeti gelişmiştir. Özellikle kıl keçisi yetiştirilir.
TURİSTİK YERLER: Düden Şelalesi, Manavgat Şelalesi, Damlataş Mağarası, Side, Perge, Aspendos, Cennet-Cehennem Obrukları,

2.    MARMARA BÖLGESİ

Ülkemizin kuzeybatısında yeralan bölge adını bir iç deniz olan Marmara denizinden almıştır.
DAĞLARI: Ortalama yükseltini az olduğu Marmara Bölgesi’nin yerşekilleri engebeli bir yapıya sahip değildir. Trakya’daki Işık, Koru ve Yıldız Dağları ile Anadolu Yarımadasındaki Samanlı ve Uludağ bölgenin en önemli yükseltileridir.
OVALARI: Marmara Bölgesinde ovalar fazladır. Başlıcaları; Balıkesir, Adapazarı, Bursa, Karacabey ve İnegöl ovalarıdır.
AKARSULARI: Sakarya, Meriç, Ergene, Susurluk ve onun kolları olan Nilüfer ve Kemalpaşa çaylarıdır.
GÖLLERİ: Göl bakımından oldukça zengin olan bir bölgedir. Çatalca- Kocaeli bölümünde Küçük ve Büyükçekmece, Durusu ve Sapanca, Güney Marmara bölümünde ise Kuş, İznik ve Ulubat Gölleri bulunur.
İKLİMİ: Marmara Bölgesi, bulunduğu coğrafi konumundan dolayı, farklı iklimler arasında bir geçiş alanıdır. Marmara bölgesinde Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında geçiş ikliminin özellikleri görülür. Bölgenin iç kesimlerinde ise karasal iklim görülür.
BİTKİÖRTÜSÜ: Kuzey Marmara’da Karadeniz iklimi etkili olduğundan bitki örtüsü orman, Güney Marmara’da ise Akdeniz iklimi etkili olduğundan bitki örtüsü Maki, ve Ergene Havzasının bitki örtüsü Bozkırdır.
NÜFUS VE YERLEŞME: Türkiye genelinde olduğu gibi Marmara Bölgesinde de nüfus bölge geneline dengeli dağılmamıştır. Özellikle Çatalca-Kocaeli (İstanbul-İzmit) bölümünde ve Bursa yöresinde nufus çok kalabalıktır. Nufusu en kalabalık bölgemizdir.
TARIM VE HAYVANCILIK: Marmara Bölgesi’nde iklim çeşitliliğinden dolayı bitki ve tarım ürünü çeşitliliği fazladır.
Bölgede ayçiçeği, zeytin, tütün, şeker pancarı, pirinç ve mısır yetiştirilir.
Bursa yöresinde ipekböcekçiliği, Yıldız dağları bölümünde besi ve ahır hayvancılığı,Güney Marmara’da kümes hayvancılığı yaygındır.
YER ALTI KAYNAKLARI: Marmara Bölgesi maden bakımından zengindir. Bursa Uludağ’da; Volfram, Balıkesir (Susurluk-Bigadiç’te) Bor minareli, Krıklareli (Hamittabat’ta) doğalgaz çıkarılır. Ayrıca mermer, demir ve linyit çıkarılır.
SANAYİ: Sanayi bakımından en gelişmiş bölgemizdir. Bölgede otomotiv, gemi yapımı, konfeksiyon, kağıt, lastik, vagon, çimento, elektronik, ilaç, şişe-cam gibi sanayi tesisleri vardır.
TURİSTİK TESİSLER: Edirne Selimiye Cami, Kırkpınar, Kapıkule Gümrük Kapısı, Çanakkale Truva, Uludağ, Kuş Gölü, Gelibolu Yarımadası Milli Parkı

3.EGE BÖLGESİ

Diğer kıyı bölgelerimizde olduğu gibi Ege Bölgesi de adını komşu olduğu denizden almıştır.
DAĞLARI: Bölgenin kıyı kesiminde kırıklı dağlar vardır. Dağlar kıyıya dik olarak uzanır. Bunlar kaz, Yunt, Boz, Aydın ve Menteşe Dağlarıdır. Batı Anadolu’da ise Emir, Murat ve Sandıklı dağları bulunur.
OVALARI: Ülkemizde çöküntü (Graben) ovalarının en fazla görüldüğü bölgemizdir. Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz ve Bakırçay ovaları bu ovalardandır.
Ayrıca kıyıda Menemen ve Balat delta ovaları vardır.
AKARSULARI: Doğu-Batı yönünde akışa sahip olan akımları yazları düşen akarsular; Bakırçay, Gediz, Büyükmenderes ve Küçükmenderes’dir. Çöküntü ovaları içinde akan akarsuların yatak eğimleri azdır dolayısıyle akarsular yataklarında Menderes (Büklüm) çizerek akar.
GÖLLERİ: Ege Bölgesi doğal göl bakımından zengin değildir. Bölgenin başlıca gölleri alüvyal set oluşumlu Bafa ve Marmara Gölleridir.
İKLİMİ: Kıyı kesiminde Akdeniz İklimi görülür. Bu iklim Dağların denize dik uzanmasından dolayı iç kesimlerede kadar sokulur. İç Batı Anadolu Bölümünde ise karasal iklim görülür.
BİTKİ ÖRTÜSÜ: Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde maki, iç kesimlerde ise bozkırdır.
NÜFUS VE YERLEŞME: Ege Bölgesinde çöküntü ovalarının olduğu yerlerde nüfus sıktır. Menteşe yöresinde ise engebeli bir arazi olduğu için nüfus seyrektir.
TARIM VE HAYVANCILIK: Bölgede zeytin, üzüm, pamuk,tütün, incir (kıyı kesiminde), haşhaş, şeker pancarı, tahıllar (iç kesimlerde) yetiştirilir.
Menteşe Yöresinde arıcılık, iç kesimlerde küçükbaş hayvancılık faaliyeti önemlidir.
YER ALTI KAYNAKLARI: Linyit, krom, zımpara taşı, mermer, demir, uranyum, cıva ve bor çıkarılır.
SANAYİ: Ege Bölgesinin başlıca sanayi kolları: İplik, dokuma, zeytinyağı, alkoloid, şeker fabrikaları, petro-kimya, makine, otomotiv ve çimentodur.
TURİSTİK YERLER: Efes, Milet, Bergama, Sard, Pamukkale

4.    KARADENİZ BÖLGESİ

Adını komşu denizden alır. Karadeniz Bölgesi, doğuda Gürcistan sınırından başlayıp batıda Sakarya Ovasına kadar uzanan bir bölgedir.
DAĞLARI: Rize, Giresun, Kaçkar, Çimen, Kop, Mescit, Yalnızçam, Canik, Küre, Ilgaz, Köroğlu, Bolu ve Akçakoca dağları kıyıya paralel olarak uzanır.
Kıyı ile iç kesim arasında ulaşım zordur. Dolayısıyla ulaşımda geçitler kullanılır. (Kop ve Zigana gibi)
OVALARI: Plato bakımından en fakir bölgemizdir. Bölgede Kuzey Anadolu Dağları arasında ye ralan Tektonik Ovalar mevcuttur.
Batı Karadeniz de Bolu, Düzce ve Kastamonu, Orta Karadeniz de Amasya, Taşova, Niksar, Tokat, Erbaa, Merzifon, Turhal ve Zile, Doğu Karadeniz de Bayburt Ovası yerr alır.
Ayrıca Orta Karadeniz de Kızılırmak’ın oluşturduğu Bafra, Yeşilırmak’ın oluşturduğu Çarşamba delta ovaları yer alır.
AKARSULARI: Çoruh, Kelkit, Kızılırmak, Yeşilırmak, Filyos, Bartın ve Sakarya’dır.
GÖLLERİ: Karadeniz Bölgesi, göl bakımından da zengindir. Yağışın ve killi toprağın fazla olması bölge de heyelan olayını artırmıştır. Dolayısıyle heylan set gölleri oldukça fazladır. Başlıcaları; Tortum, Sera, Abant ve Yedigöldür. Akarsu biriktirmesiyle oluşan Uzungöl’de bu bölgededir.
İKLİMİ: Kıyı kesiminde her mevsim yağış alan Karadeniz İklimi görülür. İç kesimlerde Karasal İklim görülür.
BİTKİ ÖRTÜSÜ: Kıyı kesiminde ormanlar,dağların arka tarafında bitki örtüsü bozkırdır.
NÜFUS VE YERLEŞME: Kıyı kesiminde nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir. Kıyı kesiminde dağınık, iç kesimlerde toplu yerleşme hakimdir.
TARIM VE HAYVANCILIK: Karadeniz Bölgesi’nde Rize ve çevresinde çay; Ordu ve Giresun yörelerinde fındık; Kastamonu ve Zonguldak çevresinde keten-kenevir; Samsun ve Tokat çevresinde tütün; Samsun, Amasya ve Çorum’da pirinç, kıyı kesiminde mısır tarımı yapılır.
Pamuk, buğday, mercimek ve üzüm yaz kuraklığı istediği için yetişme ortamı bulamamıştır.
YERALTI KAYNAKLARI: Taşkömürü (Zonguldak), bakır (Murgul ve Küre), Linyit (Amasya Çeltek’te) yatakları vardır.
SANAYİ: Samsun da (Bakır işleme tesisleri), Zonguldak (Çaycuma Taşköprü), Giresun (Aksu)’da kağıt fabrikaları bulunur. Samsun ve Tokat’ta sigara fabrikaları bulunur.
TURİSTİK YERLERİ: Abant, Yedigöller, Safranbolu evleri, Trabzon Sümela Manastırı ve Uzungöl’dür.

5.    İÇ ANADOLU BÖLGESİ

Bölge Anadolu’nun orta kesiminde yer aldığı için “Orta Anadolu Bölgesi” de denir. Bölge 4 bölüme ayrılmıştır: Konya, Yukarı Sakarya, Yukarı Kızılırmak, Orta Kızılırmak bölümleridir.
DAĞLARI: Sivrihisar, Sündiken, Hınzır, Kızıldağ ve Tecer Dağları ve İç Anadolu Bölgesindeki kıvrım dağlardır.
Karadağ, Karacadağ, Hasan dağı, Melendiz ve Erciyes Dağı volkanik dağlardır.
OVALAR: İç Anadolu Bölgesinde platolar arasında ovalar vardır. Başlıcaları; Konya, Ankara, Kayseri ve Eskişehir ovalarıdır.
PLATOLAR: Obruk, Haymana, Cihanbeyli ve Uzunyayla platolarıdır.
AKARSULAR: Bölgenin en önemli Akarsuları Kızılırmak ve Sakarya’dır.
GÖLLERİ: Tuz Gölü, Akşehir, Eber, Seyfe ve Tuzla Gölleridir.
İKLİM: İç Anadolu Bölgesinin denizden uzak olması ve etrafının dağlarla çevrili olmasından dolayı, step iklim koşulları etkilidir. Buralarda yazları sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Yağışlar en fazla ilkbahar aylarında düşer. Doğuya doğru gittikçe yükseltinin etkisi ile iklim karasallaşmaktadır.
BİTKİ ÖRTÜSÜ: İç Anadolu’nun doğal bitki örtüsü bozkırdır.
NÜFUS VE YERLEŞME: Ankara, Konya, Kayseri, Eskişehir ve Kırıkkale gibi sanayinin geliştiği ulaşım bakımından elverişli yerlerde nüfus kalabalıktır. Diğer yerlerde tenhadır.
TARIM VE HAYVANCILIK: Diğer iç bölgelerde olduğu gibi İç Anadolu Bölgesinde de tarım önemlidir. Bölgede ilkbahar mevsiminin yağışlı, yazların kurak olması tahıl tarımının gelişmesine imkan sağlamıştır. Buğday, arpa, çavdar, yulaf, şeker pancarı, patates, yeşil mercimek ve fasülye üretiminde öndedir.
İç Anadolu Bölgesi’nin bitki örtüsünün bozkır olması küçükbaş hayvancılığın gelişmesine neden olmuştur. Koyun ve Tiftik Keçisi yetiştiriciliğinde İç Anadolu öndedir.
YER ALTI KAYNAKLARI: Krom, Linyit, Demir, Lületaşı, Kayatuzu, Çinko ve Jips ençok çıkarılan madenlerdir.
SANAYİ: Ankara. Eskişehir, Kayseri, Konya ve Kırıkkale sanayinin en çok geliştiği illerdir.
Besin, Çimento, şeker Fabrikaları, Lokomotif, Silah ve Petrol Arıtma Tesisleri en önemli sanayi kuruluşlarıdır.
TURİSTİK YERLERİ: Mevlana Müzesi, Ürgüp, Göreme, Karatay Medresesi, İnceminareli Medrese, Gök Medrese ve Alaaddin Camii’dir.

6.DOĞU ANADOLU BÖLGESİ

Batıdan doğuya gittikçe genişleyen Türkiye’nin doğusunda ülke topraklarının %21’ini kaplayan en geniş bölgemizidir.
DAĞLARI: Doğu Anadolu Bölgesi’nde dağlar 3 sıra halinde uzanır. Doğu Anadolu’nun güneyinde; Güneydoğu Toroslar ile Buzul Dağları ortasında Mercan, Karasu, Munzur ve Palandöken dağları, Kuzeyde ise Çimen, Kop, Allahüekber ve Yalnızçam dağları uzanır.
Ağrı, Tendürek, Süphan ve Nemrut dağları ise volkanik bir yapıya sahiptir.
OVALARI: Elbistan , Malatya. Elazığ, Bingöl, Muş, Erzurum, Erzincan, Tercan, Kağızman, Pasinler ve Iğdır ovaları bulunur.
PLATOLARI: Doğu Anadolu Bölgesinin kuzeydoğusunda kalın lav örtüsüyle kaplı olan Erzurum, Kars ve Ardahan Platoları yer alır.
AKARSULARI: Doğu Anadolu ülkemizin en geniş akarsu havzalarına sahip bölgelerinden biridir. Fırat, Dicle, Aras ve Kura nehirleri bölgenin akarsularıdır. Bu akarsuların yatak eğimleri fazla olduğu için enerji potansiyelleri fazladır.
GÖLLERİ: Van, Erçek, Hazar, Çıldır ve Nazik Gölleridir. Yurdumuzun en büyük gölü Van Gölü bu bölgededir. Sularını dışarıya akıtamadığı için kapalı havza konumundadır.
İKLİMİ: Doğu Anadolu Bölgesinin denizde uzak ortalama yükseltinin fazla olması nedeniyle karasal iklim etkilidir.
Bölgenin Elazığ, Malatya ve Iğdır gibi alçak ovalarında ise ılıman iklim koşulları etkilidir.
BİTKİ ÖRTÜSÜ: Bölgenin bitki örtüsü bozkırdır. Ormanlar daha çok yüksek yerlerde bulunur.
Doğu Anadolu Bölgesinin kuzey doğusunda yani Erzurum- Kars yöresinde Sürekli yeşil kalan uzun boylu otların bulunduğu alpin çayırı vardır.
NÜFUS VE YERLEŞME: Nüfus yoğunluğunun en az olduğu bölgedir. Bölgede nüfusun en az olduğu yerler; Hakkari, Bingöl ve Tunceli’dir. Elazığ ve Malatya gibi illerde nüfus yoğunluğu fazladır.
TARIM VE HAYVANCILIK: Bölgede ekili-dikili alanlar azdır. Özellikle Malatya, Elazığ ve Elbistan ovalarında buğday, arpa, şeker pancarı, tütün ve pamuk yetiştirilir.
Halkın geçim kaynaklarının başında hayvancılık gelir. Erzurum ve Kars yöresinde yaz yağışlarının görülmesi ve alpin çayırı olmasından dolayı büyükbaş hayvancılık gelişmiştir.
YER ALTI KAYNAKLARI: Bölge yer altı kaynakları bakımından zengindir. Demir, krom, bakır, linyit, oltu taşı, çinko ve kaya tuzu önemli yer altı kaynaklarıdır.
SANAYİ: Sanayi yeterince gelişmemiştir. Sanayi Malatya, Elazığ ve Erzurum gibi şehirlerde yoğunlaşmıştır. Şeker, yem fabrikaları, et kombinaları, süt fabrikaları, dokuma, çimento ve krom fabrikaları önemli sanayi tesisleridir.
TURİSTİK YERLER: İshakpaşa Sarayı (Doğu Beyazıt), Ani Kalesi, Van gölü

7.    GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ

Güneydoğu Toroslar’ın güneyinde yer alır. Batıda Akdeniz , Kuzeyde ve Doğuda Doğu Anadolu, güneyde Suriye ile komşudur.
DAĞLARI: Bölgenin kuzeyinde Güneydoğu Torosları uzanır. Karacadağ, Mazo Dağı ve Mardin Eşiği diğer dağlarıdır.
OVALARI: Altınbaşak, Suruç, Viranşehir ve Ceylanpınar’dır.
PALTOLARI: Antep, Urfa, Adıyaman ve Diyarbakır Platolarıdır.
AKARSULARI: En önemli akarsuları Fırat ve Dicle’dir.
İKLİMİ: Ülkemizde yağışın en az düştüğü İçanadolu’dan fazladır. Buna rağmen kuraklı daha fazla yaşanır. Bunun nedeni buharlaşmanın fazla olmasıdır. Bölgede yağış batıdan doğuya ve güneyden kuzeye doğru artar. Bu artışın nedeni yükseltidir.
BİTKİ ÖRTÜSÜ: Bölgenin büyük bir bölümünde bitki örtüsü bozkırdır.
NÜFUS VE YERLEŞME: Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir. Nüfusun yoğun olduğu yerler Antep Yöresi, Torosların güney etekleri ve akarsu boylarıdır.
TARIM VE HAYVANCILIK: Ekili-dikili alan sıralamasında 4. sırada yer alan bölgede tarımın en büyük sorunu sulama ve kuraklıktır. GAP’la sulama sorunu çözüldüğünde bölgeden elde edilen tarımsal ürün miktarı artacaktır.
Bölgede tarımı en çok yapılan ürünler şunlardır: Antepfıstığı, üzüm, pamuk, karpuz, kırmızı mercimek, buğday, arpa, susam ve nohuttur.
YER ALTI KAYNAKLARI: Yer altı kaynakları içinde en önemlisi petroldür. Petrolün tamamına yakını bu bölgeden çıkarılır. Doğalgaz, linyit ve fosfat diğer yer altı kaynaklarıdır.
SANAYİ: Bölgede sanayi gelişmemiştir. Başlıca sanayi tesisleri petrol arıtma, çimento, yem, gıda ve dokumadır. GAP’la birlikte tarıma dayalı sanayinin gelişme göstermesi beklenmektedir.
TURİSTİK YERLER: Urfa Balıklı Göl, Adıyaman Nemrut Dağı, Hasankeyf

   AKARSULARIMIZ VE DÖKÜLDÜKLERİ YERLER

1.    Sınırlarımızda denizlere dökülen akarsularımız:

Karadeniz’e dökülen akarsularımız; Çoruh, Yeşilırmak, Kızılırmak, Sakarya nehridir.

Ege Denizine dökülenler: Meriç, Gediz, Büyük ve Küçük Menderesler.

Akdeniz’e dökülenler; Dalaman, Aksu ve Köprü çayları, Göksu, Asi, Seyhan ve Ceyhan ırmaklarıdır.

Marmara Denizine dökülen: Susurluk’tur.

2.     Sınırlarımızın dışındaki denizlere dökülen nehirlerimiz: Fırat, Dicle Basra Körfezine; Aras ve Kura nehirleri de Hazar Gölüne dökülür.